Giriş
Türkiye’de işsizlik oranı, uzun yıllardır hem ekonomik hem de toplumsal açıdan en çok tartışılan göstergeler arasında yer alıyor. 2023 yılında yaşanan yüksek enflasyon, reel gelir kaybı ve küresel ekonomik durgunluk işsizlik üzerindeki baskıyı artırmıştı. Peki, 2024 yılı işsizlik açısından bir toparlanma yılı olacak mı? Ekonomik göstergeler ve uzman tahminleri doğrultusunda bu soruya yanıt arayalım.
2023’te İşsizlik Tablosu Nasıldı?
TÜİK verilerine göre:
- 2023 sonunda işsizlik oranı %9,0 seviyelerine kadar geriledi.
- Genç işsizlik oranı (15-24 yaş) ise %17-20 bandında seyretti.
- Kadın istihdam oranı hâlâ erkeklerin oldukça gerisinde kaldı.
Bu veriler olumlu gibi görünse de, iş gücüne katılım oranındaki düşüş ve esnek/yarı zamanlı işlerin artması, iyileşmenin kalıcılığı konusunda soru işaretleri oluşturuyor.
2024’e Girerken Ekonomik Dinamikler
1. Enflasyonla Mücadele ve Faiz Politikası
2024 yılında sıkı para politikası sürecek gibi görünüyor. Yüksek faizler, yatırımları ve dolayısıyla yeni istihdam yaratılmasını yavaşlatabilir. Ancak fiyat istikrarının sağlanması, uzun vadede güven ortamını artırabilir.
2. Yatırım ve Teşvik Politikaları
Hükümetin öncelik verdiği alanlar:
- Yeşil ekonomi ve dijital dönüşüm yatırımları
- Savunma sanayi, enerji ve altyapı projeleri
- Girişimcilik ve genç istihdam teşvikleri
Bu alanlardaki kamu ve özel sektör yatırımları, belirli sektörlerde istihdam artışı sağlayabilir.
3. Deprem Bölgesinde Yeniden Yapılanma
Kahramanmaraş merkezli depremlerin ardından 2024’te bölgede yeniden yapılanma hız kazanacak. Bu süreçte inşaat, lojistik ve hizmet sektörlerinde bölgesel istihdam artışı bekleniyor.
Uluslararası Kurumların Tahminleri
- OECD: Türkiye için 2024’te işsizlik oranının %9 civarında kalacağını, ancak 2025’e doğru daha net bir toparlanma beklendiğini ifade ediyor.
- Dünya Bankası: Yapısal reformların hızlanması ve üretken yatırımların artması halinde, iş gücü piyasasında iyileşme öngörülüyor.
Riskler ve Belirsizlikler
- Küresel resesyon riski hâlâ sürüyor. AB ve ABD’deki durgunluk, ihracat odaklı sektörleri etkileyebilir.
- Kayıt dışı istihdam hâlâ yüksek. Bu durum işsizlik verilerinin gerçek tabloyu yansıtmasını zorlaştırıyor.
- Genç ve kadın işsizliği konusunda hâlâ yapısal sorunlar var.
- Teknolojik dönüşüm, bazı alanlarda iş gücünü dışlayıcı olabilir (örneğin otomasyon).
Sonuç: İşsizlik Azalacak mı?
Kısa vadede (2024’ün ilk yarısı):
- İyileşmenin sınırlı olması bekleniyor. Ekonomik büyüme düşük hızda sürebilir, istihdam yaratma kapasitesi zayıf kalabilir.
Orta vadede (2024 sonu itibarıyla):
- Enflasyonla mücadelede başarı sağlanırsa ve yatırım ortamı iyileşirse, işsizlikte kademeli bir azalma görülebilir.
- Özellikle genç istihdamına yönelik politikalar hayata geçerse, toplam işsizlik oranı %8’in altına inebilir.
Son Not
İşsizlik oranı, yalnızca ekonomik büyümeden değil, aynı zamanda eğitim politikalarından, bölgesel kalkınma stratejilerinden ve sosyal destek mekanizmalarından da etkileniyor. Bu nedenle 2024 yılı, sadece ekonomik değil, yapısal kararların yılı olacak gibi görünüyor.
News
